نگرشی بر دیوان علی نامه
سروده شاعري است متخلص به ربيع كه سال تولد او 420 هجري و سال مرگش نامشخص؛ شاعري اهل توس خراسان.
اين منظومه در سال 482 هجري سروده شده و نسخه موجود آن با شماره 2562 در كتابخانه موزه قونيه تركيه است كه كتابت اين نسخه به حدود سده هفتم هجري برمي گردد. نسخه عكسي آن را زنده ياد مجتبي مينوي به كتابخانه دانشگاه تهران آورد، ولي در شناسايي آن اقدامي نكرد؛ شايد به خاطر علاقه اي كه به شاهنامه داشت.
«علي نامه» كه به شخصي ناشناس به نام علي بن طاهر تقديم شده است، به تقليد از شاهنامه فردوسي و پاسخي است به حكيم توس؛ چرا كه سراينده اين اثر معتقد بوده است حماسه را بايد براي بيان حقيقت استفاده كرد و با موضوع اسطوره و افسانه درنياميخت. او يك قرن بعد از مرگ فردوسي در ابتداي كتابش نوشته است: «وقتي كه پيامبر اكرم(ص) و امام علي(ع) با دلاوري در جنگ هاي صدر اسلام حماسه آفريدند بهتر بود فردوسي شاهنامه را درباره جنگ هاي اين دو شخصيت بزرگ اسلام مي سرود نه درباره رستم و سهراب كه افسانه هستند. ربيع در اين منظومه خطاب به فردوسي مي گويد: «تو كه شيعه هستي بعيد بود نسبت به پيامبر(ص) و ائمه(ع) بي تفاوت باشي.»
شاعر در جاي جاي كتاب كه بر وزن شاهنامه سروده شده است اغلب، اثر خود را با شاهنامه مقايسه مي كند و از آن برترش مي داند. ضمن اين كه مولف همواره اظهار مي كند كه از شيعيان اثني عشري است.
روزنامه جام جم > شماره 2648 9/6/88 > صفحه 16 (فرهنگ و هنر)
